Het is eigenlijk al veel te laat! Morgen heb je een belangrijke dag voor de boeg en je hebt je nachtrust hard nodig. Al starend naar het plafond tikken de uurtjes langzaam weg. Lichamelijk voel je je erg moe, maar slapen… ho maar.
Eén op drie Nederlanders kampt met enige vorm van slaapproblemen. Dit slechte slapen of een tekort aan slaap heeft een enorme impact op ons dagelijks leven. Maar waarom eigenlijk? Waarom is voldoende nachtrust zo belangrijk? Deze maand gaan we op zoek naar de antwoorden en geven we tips op het gebied van beter slapen. Houd je ogen dus open en val na het lezen van deze blog pas in slaap.
Wat is slaap?
Slaap is in feite een toestand waarbij je de externe wereld niet langer meer waarneemt. Hierbij ontvangen je zintuigen de signalen nog wel; je brein blokkeert ze alleen voordat je ze bewust kan waarnemen.
Als ‘dagdieren’ doen we dit het liefst wanneer het donker is. Zodoende kunnen lichaam en geest zich herstellen van alle opgedane indrukken. De spieren krijgen rust en er kunnen meer nieuwe cellen – zoals belangrijke afweerstoffen – worden aangemaakt dan overdag.
Een goede nachtrust als medicijn
Dat slaap belangrijk voor ons is blijkt alleen al uit de tijd die we eraan besteden. Gemiddeld slapen we bijna een derde van ons leven. Al die tijd liggen we er schijnbaar bewusteloos bij, helemaal in ons eigen wereldje en niet reagerend op de buitenwereld. Best wel een beetje maf als je er zo over nadenkt.
Maar als je nu zou zeggen dat het een medicijn is dat alle orgaanfuncties verbetert, je hersenfuncties optimaal houdt, je immuunsysteem versterkt en je hormoonbalans herstelt… Klinkt als een wondermiddel, toch? Daar kun je niet genoeg van krijgen!
Hoe korter je slaapt, hoe korter je leeft
Dit wondermiddel is alleen wel gebonden aan tijd. Als je wilt profiteren van alle gezondheidsvoordelen heb je gemiddeld zo’n 8 uur slaap per dag nodig. In de huidige maatschappij is dat voor de meesten onder ons een enorme uitdaging. Vandaar dat tweederde van alle volwassenen in ontwikkelde landen niet de aanbevolen hoeveelheid slaap krijgt.
Slaaptekort brengt gezondheidsproblemen met zich mee. Zo is regelmatig minder dan zes of zeven uur slapen al funest voor je immuunsysteem. Schrik niet, maar de kans op kanker is dan al meer dan verdubbeld. Daarnaast is slaaptekort bepalend voor het ontwikkelen van Alzheimer en enorm verstorend op de bloedsuikerspiegel. Zelfs zo erg dat het vergelijkbaar is met het voorstadium van diabetes. Een tekort aan slaap maakt afvallen dus ook heel lastig. Hoe dat precies werkt lees je in ons volgende blog.
Dit korte slapen vergroot bovendien de kans op het dichtslibben van kransslagaderen en dus de kans op hart- en vaatziekten, beroertes en hartfalen. Dan hebben we het nog niet over de effecten op je geestelijke gesteldheid. Verstoorde slaap draagt bij aan belangrijke psychische aandoeningen, waaronder depressie, angststoornissen en suïcidaliteit.
Slaapfasen
Het is dus duidelijk van enorm belang om voldoende en goed te slapen. Maar wanneer slaap je nou goed?
Elke keer dat we slapen gaan we door een cyclus die zich vervolgens een paar keer herhaalt. Deze slaapcyclus is dan weer opgebouwd uit meerdere fases. Hier wordt vooral onderscheid gemaakt tussen REM-slaap (rapid eye movement), waarbij de ogen snel bewegen, en non-REM-slaap (non rapid eye movement), waarbij de ogen rustig blijven.
Tijdens de REM-slaap is de hersenactiviteit bijna gelijk aan die van een wakker mens. In deze fase dromen we ook vaak en deze fase wordt dus ook wel ‘droomslaap’ genoemd. De non-REM-slaap kan in vier fases worden ingedeeld. In elke volgende fase kom je in een diepere vorm van slaap. In fase 3 en 4 slaap je het diepst en ben je dus ook moeilijker wakker te krijgen.
Grofweg zijn de twee diepe vormen van non-REM-slaap vooral belangrijk voor het lichamelijk herstel. Voor het geestelijke herstel is vooral de droomslaap van belang. De afwisseling van deze fases is in elke slaapcyclus anders. Vandaar dat we lang genoeg moeten slapen om deze verschillende stadia goed te kunnen doorlopen.
Invloeden op slaap
Tot dusver hebben we nog niet besproken waarom we op een bepaald moment willen gaan slapen. Dit is afhankelijk van onze interne biologische klok en een zogenaamde ‘slaapdruk’ die we opbouwen gedurende de dag.
Deze twee componenten worden nogal verstoord door de maatschappij waarin we leven. Zo wordt bijvoorbeeld door het vele kunstlicht onze biologische klok verstoord.
Naast de verstoring door het kunstlicht komen we ook minder vaak buiten. Door het vele binnenleven worden we minder aan het daglicht blootgesteld en bouwen we minder slaapdruk op. Dit kan vooral het inslapen bemoeilijken. Door onze leefstijl aan te passen kunnen we deze verstoringen aanpakken en weer beter slapen.
Ben je nieuwsgierig hoe dit precies werkt en hoe bijvoorbeeld jouw eetpatroon verstoord wordt door te weinig slaap? Houd onze volgende blog dan in de gaten. Daar gaan we dieper in op de lichamelijke processen die daarbij komen kijken.
Voor nu, alvast een goede nachtrust toegewenst!
Het Leef je gezond-programma
Wil je serieus aan de slag en een gezonde leefstijl ontwikkelen? Wij hebben een online programma ontwikkeld waarin we je helpen zelf de regie over je eigen gezondheid te nemen.
Werk dankzij het Leef je gezond-programma in 12 weken toe naar een gezondere, vitalere leefstijl!