Op naar een groeigerichte mindset

In de intro blog over mindsets van vorige week hebben we het gehad over de statische en de groeigerichte mindset. Misschien heb jij je al geïdentificeerd met een van deze mindsets. Ben jij iemand die tegenslagen ziet als een leerervaring of geef je snel op?

Nu vraag je je misschien af: hoe komt het dat bepaalde mensen geen moeite lijken te hebben met verandering, terwijl anderen vaak terugvallen in oude gewoontes? Daar gaan we vandaag wat dieper op in.

De omgeving

Als we uitzoomen en kijken naar de Nederlandse maatschappij, dan zien we dat er op veel gebieden alleen wordt gekeken naar het behaalde resultaat. Het begint al op de basisschool, waar je bijvoorbeeld stickers krijgt als je hoge cijfers haalt.

De Cito-toets is ook een voorbeeld van deze resultaatgerichte maatschappij. De resultaten zijn bepalend voor de rest van je leven. En als je net een (sport)wedstrijd hebt gespeeld, is het eerste wat je vaak gevraagd wordt: “Heb je gewonnen?”.

Daarom werkt bijvoorbeeld een crashdieet op langere termijn ook niet. Je verliest op korte termijn misschien veel kilo’s. Maar deze kilo’s komen uiteindelijk weer terug, omdat je je alleen hebt gefocust op het resultaat (verliezen van kilo’s). De kilo’s komen namelijk weer terug, omdat je je oude gewoontes niet vervangen hebt door nieuwe, gezonde gewoontes.

Al deze voorbeelden laten zien dat een statische mindset in veel gevallen de norm is. Het resultaat telt en het gaat meer om wat anderen van jou denken dan om jouw persoonlijke groei. Het is dus niet zo gek dat je wellicht moeite hebt met het veranderen van je mindset.

Het ontstaan van gewoontes

In de loop van jouw leven maken je hersenen veel neurale verbindingen. Eetgewoontes en routines horen hier ook bij. Je bent bijvoorbeeld gewend om elke dag een kom cruesli te eten voor je ontbijt.

Toen je lang geleden begonnen bent met deze gewoonte, hebben jouw hersenen een link gelegd tussen de ‘trigger’ en de beloning die daar bij hoort. In dit geval is de trigger jouw hongergevoel en wellicht de verpakking van de cruesli. De beloning is het verdwijnen van je hongergevoel en de aangename ervaring tijdens het eten.

Maar wat nou als je deze routine wilt doorbreken en wilt stoppen met het eten van cruesli. In het begin gaat dit meestal vrij soepel, je bent immers gemotiveerd en hebt voldoende wilskracht om de cruesli te laten staan.

Na verloop van tijd kan het zijn dat het toch wat moeilijker begint te worden. Je merkt dat je wilskracht en motivatie wegebben en het kost je meer moeite om geen cruesli te eten.

Hoe kan dat? Nou, de eetgewoontes en routines in je hersenen zijn niet verdwenen. Er zijn (nog) geen nieuwe gewoontes aangemaakt. Daarom heb je meer wilskracht nodig om consistent te zijn.

Je hoort vaak dat door een stressvolle ervaring je terug kan vallen in oude gewoontes, je begint eigenlijk weer van voor af aan. Dit zie je bijvoorbeeld bij het jojo-effect van een crashdieet.

Maar wat kun je nu wel doen om het vol te houden? Hoe kun je oude gewoontes afleren en nieuwe gewoontes aanmaken?

Gewoontes vervangen

Om nieuw gewenst gedrag aan te leren en vast te houden, moet je de activiteit die bij het gedrag hoort vervangen. Om dit te doen is het handig om je gedrag te ‘ontleden’. Hierbij hoort het herkennen van de ‘trigger’, de activiteit en de beloning die hierbij horen. We blijven even bij het voorbeeld van het ontbijt en de kom met cruesli.

De trigger is jouw hongergevoel en de activiteit is de keuze die je maakt door de trigger: je kiest ervoor om te eten. De beloning is de smaak en je verzadigingsgevoel. De trigger en de beloning blijven hetzelfde: je krijgt op een bepaald moment trek en na wat gegeten te hebben verdwijnt dit gevoel weer.

De activiteit is dus wel aan vervanging toe. Om succesvol te stoppen met het eten van cruesli, moet je daarom anders omgaan met de trigger. Negeren is vaak lastig; een vervanger vinden die net zo lekker maar toch gezond is, is makkelijker. Je maakt het jezelf een stuk makkelijker, omdat je wilskracht en motivatie niet worden uitgeput als het vervangende product net zo lekker is als cruesli.

Het oorspronkelijke doel dat je voor jezelf hebt opgesteld, is ook belangrijk bij het succesvol veranderen van gedrag. Een sterk doel met emotionele waarde is essentieel bij momenten van terugval. Het speelt ook een rol bij het ontwikkelen van een groeigerichte mindset. Hier gaan we nog wat dieper op in.

Mindsets tijdens een terugval

Stel je hebt je oude gewoontes bijna afgeleerd en je bent aan de nieuwe gewoontes gewend geraakt. Maar dan toch gebeurt het: je krijgt een terugval.

De vraag is hoe je ermee omgaat. Dit is een cruciale stap als het gaat om mindsets. Bij het ontwikkelen van een groeigerichte mindset hoort het bekijken van je fouten om hiervan te leren.

Daarom kijken we naar wat er precies is fout gegaan, op welk moment dit is gebeurd en hoe we dit kunnen omzetten naar een leermoment. Het eerste wat je doet is kijken en herkennen wanneer en onder welke omstandigheid de terugval heeft plaatsgevonden. Ligt het probleem bij de beloning of misschien bij jouw persoonlijke doel?

Als het probleem bij de beloning ligt, dan is de vervangende maaltijd waarschijnlijk niet opgewassen tegen de oude. Misschien is het dan tijd om daar een verandering in te maken.

Het zou ook kunnen dat je tijdens het veranderen je oorspronkelijke doel bent kwijtgeraakt of dat dit doel niet krachtig genoeg is.

Het oorspronkelijke doel van mensen die willen afvallen heeft vaak een sterke emotionele waarde: “ik wil weer het plezier beleven van het intensief bewegen samen met mijn kleinkinderen” of “ik wil een fijn gevoel hebben bij traplopen en wandelen zonder dat ik zo snel buiten adem ben” om maar enkele voorbeelden te noemen.

Heb je onverhoopt toch een terugval? Dan is het goed om dit doel weer naar boven te halen. Waarom doe je dit ook alweer? Dit gaat je zeker helpen!

Communicatie en optimale omgeving

Het kan ook zijn dat het moeilijk is om jezelf weer te motiveren en om deze stappen te zetten na een terugval. Misschien schaam je je wel een beetje. Dan is het goed om te onthouden dat je er echt niet alleen voor staat.

Want ook jouw directe omgeving speelt een belangrijke rol bij het behalen van jouw persoonlijke doelstelling. Een partner, goede vriend of kennis die jou volledig steunt is zo enorm fijn en waardevol.

Communicatie is essentieel. Krop jouw gevoelens niet op, maar deel ze. Je merkt dat dit oplucht en dat jouw partner, vriend, kennis het begrijpt en je weer motiveert.

Daarom hechten wij bij Leef je gezond ook zo’n waarde aan persoonlijke, professionele begeleiding. De Leef je gezond leefstijlcoaches staat altijd voor je klaar om je verder te helpen en naar je te luisteren.

In de praktijk

Volgende week gaan we kijken hoe Ditsie Laseur, Cure4Life consulente in Putten, omgaat met een terugval tijdens het afvallen, en wat haar kijk is op mindsets in het algemeen.

Het Leef je gezond-programma

Wil je serieus aan de slag en een gezonde leefstijl ontwikkelen? Wij hebben een online programma ontwikkeld waarin we je helpen zelf de regie over je eigen gezondheid te nemen.

Werk dankzij het Leef je gezond-programma in 12 weken toe naar een gezondere, vitalere leefstijl!

hoe werkt het?