We gaan het over voeding hebben!

Waar denk jij als eerste aan als je de term gezonde leefstijl hoort? Veruit de meest genoemde onderwerpen zijn voeding en beweging. De afgelopen weken hebben we je al meerdere leefstijl aspecten laten zien die van invloed zijn op je gezondheid, en daar zullen we de komende maanden volop aandacht aan besteden. Aangezien voeding zo’n prominente plek heeft in onze gezondheid en we er allemaal voor ons zelf veel invloed op uit kunnen oefenen, is dat het eerste onderwerp waar we dieper op in gaan. De hele maand februari staat in het kader van voeding!

De rol van voeding

Laten we bij het begin beginnen. Waarom eten we eigenlijk? Omdat we energie nodig hebben? Dat klopt, voeding levert energie en met energie kunnen we functioneren. Maar dat is natuurlijk niet alles.

Voeding is veel meer dan energie, meer dan calorieën alleen. Maar wellicht is energie wel de minst belangrijke reden om elke dag te eten. Sterker nog, we hebben vaak behoorlijke voorraden aan energie; denk aan die ongewenste extra kilo’s. Veel groter is het belang van voeding in het aanvullen van bouwstoffen en bio-actieve stoffen, zoals vitamines en mineralen.

Energie voorraden hebben we voldoende

Bouwstoffen

Niet alleen kinderen hebben bouwstoffen uit voeding nodig. Bouwstoffen zijn gedurende ons hele leven essentieel voor de continue regeneratie- en reparatie processen in ons lichaam. Daarnaast vinden er op elk moment in ons lichaam ongelofelijk veel processen plaats, veelal helemaal buiten ons bewustzijn om. Die processen worden ondersteund en gefaciliteerd door voedingsstoffen. Denk dan bijvoorbeeld aan mineralen en vitamines, maar ook de vele andere actieve stoffen in voeding, zoals bijvoorbeeld flavonoïden.

Daarnaast zijn voor elk proces ook bouwstoffen nodig. Ons lichaam is continue in beweging, cellen hebben allemaal hun eigen levensspanne en je lichaam maakt voortdurend nieuwe cellen aan. Darmepitheelcellen (van dunne darm) hebben een gemiddelde levensduur van een week, levercellen gaan gemiddeld 6 weken mee. Des te korter de levensduur van cellen, des te sneller die betreffende organen ook kunnen herstellen na bijvoorbeeld schade of ziekte.

Maar laten we eens inzoomen op wat we eten. Een boterham met jam levert vooral koolhydraten, ofwel snelle energie. Verder bevat brood wat B-vitamines en toegevoegd jodium, maar brood is nou niet bepaald een bom van voedingsstoffen. Wellicht heb je er nog nooit over nagedacht, maar niks in ons lichaam is gebouwd uit koolhydraten. Koolhydraten leveren energie, en als je die niet binnen afzienbare tijd opgebruikt, slaat je lichaam ze op in de vorm van vet. Gezonde vetten en proteïnen bevatten daarentegen essentiële bouwstoffen voor organen, neurotransmitters, hormonen, enzymen, immuunstoffen, bloedcellen, etc.

Essentiële stoffen

De enorme veelheid aan processen die op elk moment in ons lichaam plaatsvindt, is afhankelijk van een breed scala aan essentiële substanties, zoals onder andere vitamines, mineralen en flavonoïden. Deze stoffen vormen voor ons lichaam geen bron van energie of directe bouwstof, maar spelen een zeker zo grote rol in ons lichaam.

Ze dienen bijvoorbeeld als katalysator in processen, vangen vrije radicalen (reactieve moleculen die ander weefsel kunnen beschadigen) af, ze geven ons lichaam signalen en hebben een gezondheidsbevorderende invloed.

Calorieën niet als uitgangspunt

Voor veel mensen ligt de focus op het tellen van calorieën wanneer ze op hun gewicht en/of gezondheid willen letten. Ons Westerse voedingspatroon leidt er vaak toe dat we te veel koolhydraten en ongezonde vetten eten en te weinig vitaminen en mineralen binnenkrijgen.

Tegenstrijdig genoeg zijn in onze maatschappij-van-overvloed, tekorten aan essentiële voedingsstoffen aan de orde van de dag. Tekorten eisen vroeg of laat hun tol.

Bij overgewicht bijvoorbeeld, ligt het probleem niet simpelweg in het feit dat iemand teveel eet. Het is veel belangrijker om te kijken naar de samenstelling van maaltijden. Wanneer we ons lichaam werkelijk voeden, zal zelfs de ‘zin om te snaaien’ naar de achtergrond verdwijnen.

Ontzeg jij jezelf noodzakelijke voeding?

Bovenstaande in overweging nemend, is het dan wel zo verstandig om de lunch over te slaan wanneer je bijvoorbeeld bij de koffie een stuk slagroomtaart of een oliebol hebt gegeten? Qua calorieën zit je daarmee inderdaad al behoorlijk hoog, maar slagroomtaart biedt het lichaam werkelijk niks aan voedingsstoffen. Vitamine C, magnesium en dergelijke haal je niet uit een slagroomtaart.

Chips, koekjes, (light)frisdrank, ontbijtkoek, vetvrije tussendoortjes, cornflakes, instant soep, etc. vormen voor ons lichaam geen werkelijke voeding. Ze zijn helaas zelfs belastend voor ons, waardoor de behoefte aan bijvoorbeeld antioxidanten alleen maar toeneemt.

De invloed van voeding op ons functioneren

Zonder die essentiële voedingsstoffen kunnen zelfs de calorieën niet optimaal gebruikt worden als brandstof. Elk molecuul van (echt) voedsel draagt bij aan een aaneenschakeling van processen in ons lichaam. Voeding is nodig voor prikkeloverdracht in het zenuwstelsel, wondherstel, hormoonhuishouding, denkvermogen, stemming, onze mentale flexibiliteit, onze weerstand, slapen, spijsverteren, etc.

Naast voeding zijn natuurlijk ook andere factoren van invloed op deze processen, zoals onze gedachten, gevoelens, ons darmmicrobioom en andere organen en omgevingsfactoren. Als we fijn gezelschap hebben, ontspannen zijn, of juist bezorgd of geen tijd nemen om te eten, alles heeft invloed op onze spijsvertering en dus de opname van voedingsstoffen.

1 + 1 = 3

Het gaat (natuurlijk) verder dan alleen de inname van enkele vitamines of mineralen, het is uiteindelijk de complexe samenwerking tussen voedingsstoffen die zorgt voor de juiste effecten.

Vitamine C komt, bijvoorbeeld, onder andere voor in groente en dan altijd in combinatie met bioflavonoïden. Deze stoffen zitten in de natuur niet voor niets bij elkaar, ze hebben elkaar nodig. Wanneer we ons lichaam niet voorzien van een breed spectrum aan essentiële voedingsstoffen kan je lichaam niet optimaal functioneren.

Ons lichaam beschikt over een geweldige buffercapaciteit. Tekorten leiden niet direct tot ernstige klachten, maar dat is ook meteen het risico, tekorten sluimeren. Veel mensen leven in een soort “spaarstand”. Ze sudderen door het leven, en weten vaak niet hoe goed en energiek ze zich zouden kunnen voelen.

Vaak hoor je dat mensen het zo koud hebben tijdens hun pogingen om af te vallen of dat ze ‘s avonds niet kunnen slapen van de honger. Dit zijn tekenen van het lichaam dat het niet blij is en in de “spaarstand” komt. Afvallen zal dan een stuk lastiger worden, je lichaam gaat hamsteren. En bedenk eens wat de gevolgen voor allerlei processen in je lichaam zijn.

Met elke hap kun je kiezen je lichaam te voeden of te belasten

Duurzaam resultaat

Dus of je nu af wil vallen, of vooral gewoon lekker in je vel wil zitten, zorg in ieder geval dat je je lichaam voedt met echte voeding. Elke hap is een nieuwe gelegenheid om jezelf gezond te leven, zowel op korte als de lange termijn.